ZAMİRLER (ADILLAR)

İsmin yerini tutan, ismin yerine kullanılabilen kelimelere ve eklere zamir denir.

Özellikleri şunlardır:

1- Hal eklerini alabilirler: ben-i ben-a ben-de ben-den

2- Çoğul eklerini alabilir: bun lar, şun lar, on lar, biz ler, siz ler

3- İsim tamlamasının bir öğesi olabilir:

     ►Onun sözleri

     ► İnsanların bazıları

*Zamirler tamlama eklerini de alabilir.

KELİME BİÇİMİNDEKİ ZAMİRLER

               a- Kişi (Şahıs Zamirleri)

               b- İşaret Zamirleri      

               c- Belgisiz Zamirler

               d- Soru Zamirleri

1.KİŞİ (ŞAHIS) ZAMİRLERİ:

İnsan isimlerinin yerini tutan zamirlere kişi zamirleri denir.

Kişi zamirlerinin sayısı altıdır. Ben, sen, o, biz, siz, onlar.

	Tekil	Çoğul
1	Ben	Biz
2	Sen	Siz
3	O	Onlar

►Ben sana söylemiştim.

►Siz bu soruyu çözebilirsiniz, biz belki ama o kesinlikle çözemez.

Dikkat:

Kendi dönüşlülük zamiri de şahıs zamiri olarak kullanılabilir.

►Bunu ben yaptım.    

► Bunu kendim yaptım.

kendi-m,             kendi-miz,

kendi -n,             kendi -niz,

kendi -si,             kendi -leri

2.İŞARET ZAMİRLERİ:

İsimleri belirtmeden sadece işaret eden zamirlere işaret zamiri kelimelerdir.

Başlıca işaret zamirleri şunlardır.

Bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar,

bura, şura, ora,

burası, şurası, orası,

burada, şurada, orada,          ( Zamirler isme gelen bütün çekim

buradan, şuradan, oradan,                    eklerini alır.)

burayı, şurayı, orayı,

buralar, şuralar, oralar,

öteki, beriki, karşıki...

Dikkat:* İşaret sıfatları ile işaret zamirleri karışabilir.

Bu kitap kimin?    İşaret sıfatı      

Bu kimin?              İşaret zamiri

Dikkat:*  “O” insanın yerine kullanılırsa Şahıs zamiri,

                 “O” insan dışında bir varlığın yerini tutuyorsa işaret zamiridir

►O, en iyi arkadaşımdır.        ►O, buraların en hızlı atıdır.

       Şahıs zamiri                           İşaret zamiri

3.BELGİSİZ ZAMİRLER (BELGİSİZLİK ):

 Yerini tuttuğu varlıkları tam olarak belli etmeyen zamirlere belgisi zamir denir.

En çok kullanılan belgisiz zamirleri şunlardır:

Bazısı, bazıları,kimisi, kimileri, biri, birisi, birileri, başkası, başkaları, birçoğu, birkaçı, birtakımı, birçokları, çoğu, hepsi, herkes, birazı, her biri, herhangi biri, öteberi, şunu bunu, şundan bundan, şey, şeyler, hiçbiri, kimse....

Biri dolabı karıştırmış.

Örneklerden de anlaşılacağı gibi belgisiz zamirlerde bazı istisnalar dışında –ı, -i, -u, -ü ekleri yer alır.

Dikkat:*  Belgisiz sıfatlarla, Belgisiz zamirler karıştırılmamalı.

Bazı insanlar çok çalışır. (Belgisiz Sıfat)

Bazıları ise tembeldir. (Belgisiz Zamir)

Dikkat:*  “şey” kelimesi de belgisiz zamirdir.

►Bu tip şeylerden hoşlanmam.

Dikkat:*  Kelimenin başına –m- sesi getirilerek yapılan ikilemelerde, ikinci kelime belgisiz zamirdir. Kitapçıdan defter mefter aldı. (Belgisiz zamir) 

Dikkat:* “Falan, filan, falanca” kelimeleri de belgisiz zamir olarak kullanılır. Aynı kelimeler, ismi nitelediğinde belgisiz sıfat olur.

Toplantıya falanca geldi.

Toplantıya falan geldi, filan gelmedi.(Bel.z.)

Toplantıya falan adam geldi. (Belgisiz sıfat)

4.SORU ZAMİRLERİ:

İsmin yerini tutan soru kelimelerine soru zamiri denir.  Cevap isim ve zamir olabilir.

İstanbul’u kim fethetti?

Fatih fethetti.

O fethetti.

En çok kullanılan soru zamirleri şunlardır: Kim, kimler, ne, neler, nere, neresi, nereyi, nereye, nerede, nereden, kaçı, kaçımız, kaçınız, hangisi, hangimiz, hangileri, kaçıncı, kaçta, kaçtan...

Dikkat:*  Soru sıfatları ile karışabilir.

►Hangi soru daha zor.     Soru sıfatı

►Hangisi daha zor           Soru zamiri

EK BİÇİMİNDEKİ ZAMİRLER

a-      İyelik zamiri      

b-      İlgi zamiri

1.İYELİK ZAMİRLERİ:

İsimlerin sonuna gelerek, o isimlerin kime ve neye ait olduğunu bildiren iyelik ekleri, aynı zamanda iyelik zamiri olarak da adlandırılır.

Ev-im        →   benim

Ev-in         →   senin

Ev-i            →   onun

Ev-imiz      →   bizim

Ev-iniz       →   sizin

Ev-leri       →   onların

2.İLGİ ZAMİRİ

İsmin yerini tutan –ki ekine ilgi zamiri denir. İlgi zamiri olan –ki daima kendisinden önce gelen kelimeye bitişik yazılır.

Benim defterim                 Benimki         (-imki)

Ahmet’in defteri               Ahmet’inki     (-inki)

Bizim arabamız onların arabasından daha hızlıdır.

Bizimki onlarınkinden daha hızlıdır.

Çamın yaprağı iğne gibidir, çınarınki ise el gibidir.

Benim kalemim evde kalmış. Sizinkini kullanabilir miyim?

Dikkat:*  İşaret sıfatının işaret ettiği isim düşerse “ki” ilgi zamiri olur. 

                  Beşikteki       çocuk  ağlıyor.      Beşikteki ağlıyor.

                 İşaret sıfatı       isim                            ilgi zamiri

                    Kitaptaki    soruları çözdüm.        Kitaptakileri çözdüm.

                 İşaret sıfatı     isim                                ilgi zamiri