SÖZ SANATLARI
Teşbih (Benzetme) :
Anlatımı güçlendirmek amacıyla,aralarında ortak nitelik bulunan iki varlık ya da kavramdan, ortak nitelik yönünden güçlü olandan zayıf olana benzetilmesidir.
Benzetmenin dört öğesi vardır :
1. Benzeyen ( B ) : Özellikçe zayıf olan
2. Kendisine Benzetilen ( KB ) : Özellikçe güçlü olan
3. Benzetme Yönü ( BY ) : Aktarılan özellik
4. Benzetme Edatı ( BE ) : gibi,kadar,sanki...
Bunlardan ilk ikisi benzetmenin asıl öğeleridir.
Benzetme yönü ve benzetme edatı yardımcı öğelerdir.Yardımcı öğeler kullanılmadan da benzetme gerçekleştirilebilir.
Örnekler
Cennet /gibi / güzel / vatan = KB /BE /BY /B
Bir benzetmede bu dört öğe her zaman bir arada bulunmayabilir.
Cennet vatan = KB B
Teyzem melek gibi iyiydi.
Babam aslan kadar güçlüydü.
Yılan gibi kıvrılan yollar.
Teşhis (Kişileştirme)
İnsana ait özelliklerin insan dışı varlıklara mal edilmesiyle gerçekleştirilen edebi sanattır.
Örnekler
Besbelli her saat artar kederi
Belki de yüreği yara dağların.
İnsana ait 'yüreği yaralı' ve 'kederli' olmak dağlara verilmiştir.
*Bir yağmur başlar ya inceden ince
Bak o zaman topraktaki sevince.
'sevinmek' özelliği toprağa verilmiştir.
*Renkler başkalaştı gün ortasında
Koyu bir karanlık öptü denizi.
'öpmek' özelliği karanlığa mal edilmiştir.
* "Bir bulut gezer yayla yayla Anadolu'yu
Bir baştan başa selâm götürür.
'selâm götürmek' özelliği buluta verilmiştir.
* Aynalar, bakmayın yüzüme dik dik
İşte yakalandık,kelepçelendik.
Şair,kendisine dik dik baktıklarını söyleyerek 'aynaları' kişileştirmiştir.
Mübalağa (Abartma) :
Bir özelliğin ya da durumun olduğundan daha çok gösterilmesidir.
Abartmanın oluşması için, söz konusu özelliğin, mantığın sınırlarını zorlayacak biçimde büyütülmesi gerekir. Böylece mecaz da oluşur.
Örnekler
*
Ey bu topraklar için toprağa düşmüş asker
Gökten ecdâd inerek öpse o pâk alnı değer"
Bu dizelerde "atalarının gökten inerek, şehit olan askerlerin alnını öpmesi " istenmektedir. Şair bunun gerçekleşmesinin olanaksız ol duğunu bildiği halde sözün etkisini artırmak için abartmaya gitmiştir.
*
Bir gün doludizgin boşanan atlarımızla
Yerden yedi kat Arş'a kanatlandık o hızla
Akıncıların atları öyle hızlı koşmaktadır ki hızlarını alamazlar ve binicileriyle yerden yedi kat Arş'a yükselirler.Burada olmayacak bir durumun anlatımı vardır.
konuşturma???
YanıtlaSil